PANİK ATAK NEDİR? NASIL GEÇER?

PANİK ATAK NEDİR, NASIL GEÇER?

Panik atağını ağır otonomik bunaltı olarak tanımlayabiliriz. Ruhsal olan ve olmayan birçok bozukluk ve/veya hastalıkta görülebilir, fakat en çok karşılaşılan tablo panik bozuklukta görülmesidir.

Panik bozukluğu nedir, diye soracak olursanız: Panik bozukluğu kendiliğinden ortaya çıkan, beklenmedik panik atakları ile giden bir tür kaygı bozukluğu durumudur.

Panik bozukluğun 3 ana belirtisi vardır: panik atak, beklenti kaygısı ve kaçınma.

PANİK ATAK TEŞHİSİ NEYE GÖRE KONUR?

Öncelikle yaşanılan bu durumun panik atak olup olmadığını anlamanız için mutlaka bir uzman tarafından tanı konması ve değerlendirilmesi gerekir. Yüzeysel olarak bahsetmem gerekirse; kesin tanı için bir ay içerisinde birkaç kez ağır otonomik bunaltı geçirilmiş olmalıdır. Bu nöbetler; bir dış tehlikenin olmadığı durumlarda ortaya çıkar, önceden kestirilemez, beklenti bunaltısı dışında pek bir bunaltı belirtisi görülmez. Bir panik atağı, dakikalar içinde doruğa ulaşan ve o sırada aşağıdaki belirtilerden en az dördünün yaşandığı, aniden yoğun bir korku, yoğun bir içsel sıkıntının yaşandığı bir durumdur:

*Çarpıntı, kalbin küt küt atması ya da kalp hızının artması

* Sıcağa bağlı olmayan terleme

* Titreme ya da sarsılma

* Soluğun daraldığı ya da boğuluyor gibi olma duyumu

* Soluğun tıkandığı duyumu

* Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkışma

* Bulantı ya da karın ağrısı

* Baş dönmesi, ayakta duramama, sersemlik ya da bayılacak gibi olma duyumu

* Titreme, üşüme, ürperme ya da ateş basması

* Uyuşmalar (duyumsuzluk ya da karıncalanma duyumları)

* Gerçekdışı olma duyumu, kendine yabancılaşma, ya da kendinden kopma duyumu

* Denetimini yitirme ya da “çıldırma” korkusu

* Ölüm korkusu

PANİK ATAĞI NASIL OLUŞUR VE OLUŞ NEDENLERİ NELERDİR?

Panik atak anında ölüm korkusu, “delirme” korkusu, kontrolden çıkma korkusuna bağlı olarak adrenalinde artış görülür. Adrenalin artışıyla birlikte fiziksel belirtiler ortaya çıkar, bunlar; kalp hızında artış, solunumda ve oksijen alımında artış, kas geriliminde (tremor) ve mide-barsak şikayetlerinde artıştır. Bu yüzdendir ki panik atak anı bedenimizin en kuvvetli olduğu andır, kuvvetsiz olan zihinsel duyumlarımızdır. Panik atak anında bayılmanın, ölmenin, kalp krizi geçirmenin tıbbi anlamda mümkünatı yoktur. Vücuttaki adrenalin artışına bağlı olarak kalp, bol oksijen alımıyla birlikte taze kan pompalamaya başlar. Nefes darlığı ve kalp krizi diye duyumlanan şey budur.

Panik atakları, panik bozukluk vb. kaygı bozukluklarında ortaya çıkabildiği gibi depresyon bozuklukları, örselenme/travma sonrası gerginlik bozukluğu, madde kullanım bozuklukları ve birtakım tıbbi sağlık durumlarında da ortaya çıkabilir. Panik atakta stresör gelecekle ilgili de olabilirken, genelleşmiş anksiyetede daha çok kayıplarla ilgilidir.

PANİK ATAK TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Mutlaka bir klinik psikoloji veya psikiyatri uzmanı tarafından tedavi yapılmalıdır. Panik bozukluğun ilaç olmadan sadece psikoterapi ile tedavisi mümkündür. Çünkü yapılan araştırmalarda placeboya (farmakolojik olarak etkisiz bir ilaç) yanıt oranı %40’tır.

PANİK BOZUKLUĞUN TOPLUMUMUZDAKİ YAYGINLIĞI

Toplumumuzda sıklıkla görülen kaygı bozukluklarından biridir. Bu gibi kaygı bozuklukları sıklıkla ani olarak 20’li yaşların sonunda başlayabilir. Kadınlarda daha sık rastlanır. Toplumda panik atak yaygınlığı %3, genelleşmiş kaygı bozukluklarında %3-5 olarak görülür.

Uzman Klinik Psikolog Gizem BOZALP AKGÜN